Yazar: Halil Fazıl ERCAN
Yıl: 2022 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa: 97-110
Özet: Bereket ve bereket sembolleri eski çağlardan günümüze kadar bireylerin ve toplumların yaşam mücadeleleri içerisinde mistik veya dinsel inanışlarının da etkisiyle önemli bir yere sahip olmuştur. Bireyler ve toplumların bolluk bereket adına atfettikleri sembollerin belirlenmesinde; yaşadıkları coğrafyanın, yaşam şekillerinin, coğrafyaya bağlı olarak varlık gösteren bitki ve hayvan çeşitliliğinin, doğa olaylarının, mistik ve dini inançlarının etkin bir rol oynadığını görmekteyiz. Yaşadıkları coğrafyada çevrelerinde bulunan canlı cansız nesnelerin işlevselliklerinin, güçlerinin ve biçimlerinin de bu sembolleştirme anlayışında önemli bir yer tuttuğunu görmekteyiz. Bereket kavramı, toplumlardaki sembolleri sanat ve sanatçılar için de gerek arkaik gerek etnografik gerekse de günümüz çağdaş sanat anlayışı içerisinde işlevsel, biçimsel özellikleriyle önemli bir ilham kaynağı olmuştur. Süregelen zaman içerisinde bu sembolleştirmelerde anlam kaymaları olsa bile sembol olarak kullanılan bu nesneler somut, soyut ve soyutlayıcı bir üslupta sanatta direk veya dolaylı imge olarak kullanılmıştır. Çalışmada Anadolu’da kullanılan bereket sembolleri araştırılmış, plastik sanatlarda bu sembollerin gerek kavramsal yönü gerekse salt biçimleri etkilenim nesnesi olarak düşünülüp yapılmış eserler incelenmiş ve bereket sembollerinin konu olarak ele alındığı kişisel duvar seramik uygulaması anlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Bereket, Sembol, Sanat, Seramik.
Kaynakça
- Alp, Ö. (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş, Genel Yayın Nu,:8 Sertifika Nu.: 12131 ISBN: 978-605-4160-06-8 1. Basım, Eflatun Yayınevi, Ankara
- Altaş, Ş. (2018), İmgenin Bakışı, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi, s:21
- Altıner, S. (2018). Bir Motifin Peşinden: Osmanlı Sanatında “Bereket Boynuzu” Journal of History Studies, ISSN: 1309 4173 (Online) 1309 – 4688 (Print) Volume 10 Issue 7, p. 21-57, October 2018 DOI Number: 10.9737/ hist.2018.648
- Arda, Z. (2008), Türk Sanatı İkonografisinde Kün – Ay Motifleri ve Çağdaş Türk Resmine Yansıması, Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı: 25, Sayfa 21 -32, 2008
- Büyükkol, S. (2020). Türk Mitolojisindeki Nar Sembolünün Çağdaş Türk Resim Sanatına Yansımaları, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 44, s. 109-121. doi: 10.7816/ulakbilge-08-44-11
- Çetin, C. (2006). “Anadolu’da Bereket Kültü ve Anadolu Türk Köylüsü Seyirlik Oyunlarına Yansımaları”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 46, 1, 2006, s. 190
- Çoruhlu, Y. (1995). Türk Sanatında Balık Figürlerinin Sembolizmi, Türk Dünyası Dergisi, S: 99,s. 53-54
- Devellioğlu, F. (1999). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara, s.87, Ankara
- Eliade, M. (2009). Dinler Tarihine Giriş, Kabalcı Yayınları, İstanbul
- Erbek, G. (1986). “Hayat Ağacı Motifi II”, Antika, 16, s:26, İstanbul
- Gökbel, F. M. (2018). Çağdaş Seramik Sanatında İmge Olarak Böcek Kullanımı. Anadolu Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Dergisi, 8 (2), 206-224
- Gültekin, R. (2008). Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 3/5 Fall 2008
- Kalpak, F. (2019), Çağdaş Resim Sanatında Kadın Bedeni Kullanımı ve Günümüz Resim Sanatına Yansımaları, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, s:39
- Kabaağaçlı, Ş. (1991). Anadolu Tanrıları, 101,Ankara
- Mellaar, J. (2003). Çatalhöyük, (Çev. Gökçe B. Yazıcıoğlu).Yapı Kredi Yayınları-1759 Sanat-96, İstanbul
- Oğuz, B. (1983). Mezar Taşında Simgeleşen İnançlar, Can Matbaası, s:24, İstanbul
- Örnek, S.V,(1977). Türk Halk Bilimi, Ankara
- Örnek, S. V. (1988). 100 Soruda İlkellerde Din Büyü Sanat Efsane, Gerçek Yayınları, İstanbul
- Özgüç, T. (1988). İnandıktepe Eski Hitit Çağında Önemli Bir Kült Merkezi, Türk Tarih Kurumu, Ankara
- Öztelli, C. (1976). Eski İnançların Bugünkü izleri, I. Uluslararası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, s.241-24, Kültür Bakanlığı Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınlan, Ankara
- Şenesen, R. (2011). Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Folklor Edebiyat Dergisi, c.17, S:66, s.2
- Şişci, F. (2018). Türk Mitolojisinde Güvercin Motifi ve Çağdaş Türk Resminde Temsili, İdil Dergisi, cilt / volume 7, sayı / issue 41 DOI: 10. 7816 /idil-07-41-07
- Uzunoğlu, E. , Seher, A.B. ve Kızıltan, Z. (1993). Çağlar Boyu Anadolu’da Kadın, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul
- Yemenicioğlu Negir, E., Korkmaz, T. (2019). Bedri Rahmi Eyüboğlu ve Resim Yüzeyi Olarak Seramik Malzeme, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, S. 42,: s. 853-866. doi: 10.7816/ulakbilge-07-42-08 Ö
- https://kulturveyasam.com/8-madde-ile-anadoluda-bolluk-bereketin-simgesi-olan-turna-kusu-kulturumuzdekiyeri/ (Erişim: 13.05.2022)
- Görsel 1. Ağyürek,G.,(2011). Geleneksel Türk Resim Sanatının Günümüzdeki Söylemi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, s:83,Erzurum
- Görsel 2. Arda, Z. (2008), a.g.e.
- Görsel 3. https://www.istanbulsanatevi.com/sanatcilar/soyadi-b/bastien-lepage-jules/jules-bastien -lepageolgunlasmis- bugdaylar-3331/ (Erişim:1.04.2022)
- Görsel4.https://tr.wikipedia.org/wiki/Bu%C4%9Fday_Tarlas%C4%B1_ve_Kargalar#/media/ Dosya:Vincent_Van_Gogh_-_Wheatfield_with_Crows.jpg (Erişim:7.04.2022)
- Görsel 5. Şişci, F. (2018),Türk Mitolojisinde Güvercin Motifi ve Çağdaş Türk Resminde Temsili, İdil Dergisi, cilt / volume 7, sayı / issue 41 DOI: 10.7816 /idil-07-41-07 (Erişim:9.04.2022)
- Görsel 6. http://buketacarturk.blogspot.com/2013/11/tohum-takas.html (Erişim:13.04.2022)
- Görsel 7. http://kanalkultur.blogspot.com/2013/12/ismail-acar-cinili-nar.html (Erişim: 10.04. 2022)
- Görsel 8. https://fr.wikipedia.org/wiki/Fichier:NGC_Maman.JPG (Erişim:17.04.2022)
- Görsel 9. http://rahmieyuboglu.com/bedri-rahmi-eyuboglu/sanatci-kisiligi/seramik-ustasi (Erişim: 19.04.2022)
- Görsel 10. http://rahmieyuboglu.com/bedri-rahmi-eyuboglu/sanatci-kisiligi/seramik-ustasi (Erişim: 20.04.2022)
- Görsel 11. Kişisel Arşiv
- Görsel 12.Kişisel Arşiv
- Görsel 13. Kişisel Arşiv
- Görsel 14. Kişisel Arşiv
- Görsel 15. Kişisel Arşiv
- Görsel 16. Kişisel Arşiv
- Görsel 17. Kişisel Arşiv
- Görsel 18. Kişisel Arşiv
- Görsel 19. Kişisel Arşiv
- Görsel 20. Kişisel Arşiv
- Görsel 21. Kişisel Arşiv
Share this content: