Yazar: Emel HANÇERLİ
Yıl: 2024 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa: 12-24
Özet: 1924’te ortaya çıkan Gerçeküstücülük akımı, her türlü alışkanlık ve geleneklerin etkisinden uzak, bilinç ve bilinçaltını birleştiren, bilinen gerçekle bağlarını koparıp kendince bir gerçek, yaratmayı temel alan bir sanat akımıdır. Akımın bir diğer ayağı olan gerçeküstücü nesne ise gündelik yaşamda gereksinimden çok alışkanlık gereği kullandığımız nesnelerin yeni bir gözle değerlendirilmesinin önemi üzerinde durur. Akıma moda tasarımı alanında öncülük eden Elsa Schiaparelli; malzeme, biçim ve renk konusundaki devrimsel tasarımlarıyla kendi dönemindeki alışılagelmiş tasarım anlayışını değiştirmiştir. Özellikle yakın dostu Salvador Dali ile özgün (şaşırtıcı ve çarpıcı) giysi ve kumaş tasarımları oluşturmuşlardır. Schiaparelli tasarımlarında, günlük kullanım nesnelerini, insan, hayvan, böcek ve denizaltı yaşamındaki canlıları kullanmıştır. Bazen bir dolap çekmecesini giysinin cepleri olarak bazen de bir ayakkabıyı ters çevirerek bir şapkaya dönüştürmüştür. Çalışmanın amacı, sanatçının tasarımlarını oluşturma sürecinde gelenekselin dışına çıkarak gerçeküstücü nesne bağlamında nesnelerin nasıl yer değiştirdiğini ve Gerçeküstücülük sanat akımının aksesuar ve giysi tasarımındaki etkilerini ortaya koymaktır.
Anahtar Kelimeler: Gerçeküstücülük, Schiaparelli, Gerçeküstücü Nesne, Nesnelerin Kavramsal Değişimi.
Kaynakça
- Antmen, A. (2019). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Beksaç, E. (2000). Avrupa Sanatına Giriş, İstanbul: Engin Yayıncılık-Sanat Kitapları Dizisi.
- Blackman, C. (2013). Modanın Tarihi-1900’den Bugüne, İzmir: Kerasus.
- Black, B., Cullen, O., Kay, A., Regan, S., Tobin, S. ve Vaughan, H. (2013). Moda – Geçmişten Günümüze Giyim Kuşam ve Stil Rehberi, İstanbul: Kaknüs.
- Cain, A. (7 Aralık 2017). Fashion Designer Elsa Schiaparelli Made Dalí’s Art Wearable. 28.01.2023. Erişim adresi: https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-fashion-designer-made-dalis-art-wearable
- Erden, E. O. ( 2016). Modern sanatın kısa tarihi, İstanbul: İzlenim Sanat Yayınevi.
- Ewing, E. & Mackrell, A. (t.y.). History of 20th Century Fashion, BT Bastsford, London.
- Fogg, M. (2017). Moda ve sürrealizm. M. Fogg (Yay. haz.). Modanın tüm öyküsü içinde (s. 262-265). Çin: Hayalperest Yayınevi.
- Gibson, R. (Haziran 2013). ‘Schiaparelli, Surrealism and the Desk Suit’, 18. Jul 2013.
- Gombrich, E. H. (2011). Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Grzymkowski, E. (2015). Sanat 101, Leonardo Da Vinci’den Andy Warhol’a Sanat Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey. İstanbul: Say Yayınları, çev. Orhan Düz.
- Hopkins, D. (2006). Dada ve Gerçeküstücülük, Ankara: Dost Kitabevi, çev. Suat Kemal Angı.
- İpşiroğlu, N. ve İpşiroğlu, M. (1993). Sanatta Devrim. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- İpşiroğlu, Nazan ve İpşiroğlu, Mazhar. (2012). Oluşum Süreci İçinde Sanatın Tarihi. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
- Kalaç, G. (24 Nisan 2021). Dali ve Schiaparelli Işığında: Moda ve Sanat. 30.01.2023. https://uretimhane.com.tr/dalive-schiaparelli/
- Kawamura, Y. (2004). ‘The Japanese Revolution in Paris Fashion, Fashion Theory’. 8.2, (United Kingdom, 2004): 107
- Kozbekçi Ayranpınar, S. (2018). Elsa Schiaparelli Örneğinde Moda –Sanat İlişkisi. Çukurova Üniversitesi II. Uluslararası Sanat Araştırmaları Sempozyumu.
- Kutlu, N. (t.y). Çağdaş Sanat Akımları ve Moda, Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi.
- McGinity, L. (2017). Sürrealizm ( Gerçeküstücülük). S. Farthing (Yay. haz.). Sanatın tüm öyküsü içinde (s. 426-433). Çin: Hayalperest Yayınevi.
- Papalas, M. (19 Ocak 2015). Avant-garde cuts: Schiaparelli and the construction of a surrealist femininity. Fashion Theory, 20(5). 503-522. doi : 10.1080/1362704X.2015.1089018
- Rhodes, Z. (2006). Vintage Fashion-collecting and wearing designer classics. Londra: Carlton Books.
- Savçın, E. B., Demirarslan, D., Kanacı, A. (2022). Disiplinlerarası yaklaşım olarak gerçeküstücülük ve gerçeküstücü nesne. İnternational Journal of Social, Hümanities and Administretive Sciences, 8(56).1127-1134. doi: http://dx.doi.org/ 10.29228/JOSHAS.64450.
- Yotka, S. (13 Ocak 2017). Dalí and Schiaparelli Invented the Art-Fashion Collaboration—A New Exhibit Celebrates Their Shocking Works. 30.01.2023. https://www.vogue.com/article/dali-schiaparlli-in-daring-fashion-exhibit-dalimuseum
- Watson, L. (2007). Modaya Yön Verenler. İstanbul: Güncel Yayıncılık Ltd. Şti.
- Worsley, H. (2018). Modayı Değiştiren 100 Fikir. İstanbul: Literatür, çev: Begüm Başoğlu Öner.
Share this content: