Yazar: Funda AKSÜT ÖZBAŞ
Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa: 128-136
Özet: Bu çalışmada; Topkapı Müzesi Hazinesi, Fatih Albümünde yer alan; “2153-40b” olarak kaydedilmiş ve Muhammed Siyah Kalem’e atfedilmiş yapıtın “İkonografik ve İkonolojik Eleştiri” yöntemi kullanılarak çözümlenmesi amaçlanmaktadır. Araştırma, nitel desende bir durum çalışması olarak planlanıp yürütülmüştür. Bu çalışma; yapıt çözümleme tekniği kullanılarak yapılmış bir durum çalışmasıdır. Yapıt çözümlenirken sanat tarihi uzmanı Erwin Panofsky’nin geliştirdiği İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemi’ne başvurulmuştur. Ponofsky’in geliştirdiği bu yöntem; bir sanat yapıtının doğal anlam (olgusal ve ifadesel anlam), uzlaşmalı anlam (ikincil anlam) ve içsel anlamları (içerik) açısından ayrı ayrı incelemesini mümkün kılmaktadır. Yürütülen bu araştırma, yorumlayıcı bir yaklaşımla “yapıt ne anlatıyor?” sorusuna cevap aramıştır. Toplanan veriler, İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemi ile çözümlenmiştir. İnceleme süreci, araştırmacı tarafından gerçekleştirilmiştir. “2153-40b” numaralı yapıtın doğal anlamı çözümlenirken yapıtta yer alan her bir görsel öge kompozisyon içerisinde yer aldıkları konum ve sahip oldukları biçim açısından incelenmiştir. Yapıtın uzlaşmalı anlamının çözümlenebilmesi için görsel ögelerin birbirleriyle ilişkileri incelenmiş, söz konusu ilişkileri anlamlandırabilmek için farklı kaynaklara başvurulmuştur. İçsel anlamın çözümlenebilmesi içinse hem sanatçının hayatına hem de yapıtın yapıldığı dönemin özelliklerine başvurulmuştur. Siyah Kalem’in “2153-40b” yapıtının Pablo Picasso’nun “Guernica” isimli yapıtıyla karşılaştırmalı incelemesinin yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Muhammed Siyah Kalem, 2153-40b, Minyatür, Erwin Panofsky, İkonografik ve İkonolojik Eleştiri Yöntemi.