Yazar: Sümeyye CANDAN
Yıl: 2024 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa: 229-244
Özet: Antroposen çağının etkileri Sanayi Devrimi’inde başlamış olup, sanat üzerindeki yansımaları daha çok 1960’lı yıllarda ekolojik sanatın ortaya çıktığı dönemde hissedilmiştir. Çağdaş sanatla birlikte birçok sanat pratiği ortaya çıkmış, kavramsal konular üzerinden toplumsal cinsiyet, politika ve çevre temalarına yer verilmiştir. Feminizm hareketinin sanata daha fazla yansıdığı çağdaş sanatta, feminizmin alt dalı olan ekofeminizm doğmuştur. Ekofeminizm, Antroposen çağının içerisinde yer alan bir hareket olduğundan, doğa ve kadın imgeleri aynı düşüncenin etrafında temelledirilmiş, ekolojik hareket ve feminist teori birleştirilmiştir. Ekofeminizm pratiğinin temelinde, ataerkil sistemde kadın ve çevre tahakkümü kesişim içerisindedir. Ekofeminizm sanatı doğada var olan düzeni bozan insanoğlunu yeniden tartıştığı ve bu ilişki dahilinde yeni ihtimaller üzerine giden yapıtların incelendiği makalede, sanatın bu konuya olan yaklaşımı araştırılmıştır. Ekofeminizm sanat yapıtları, kimlik eşitliğini ve ekoloji temsilini harmanlayan pratiklerdir. Makalede incelenen yapıtlarla, Antroposen çağının etkilerinin görüldüğü arazi, performans, yerleştirme, dijital medya gibi farklı pratiklerin kavramsal çerçevelerinin irdelemesi amaçlanmıştır. Antroposen çağı ile ekofeminizm kavramları arasındaki ilişkiyi hangi faktörlerin etkilediği üzerine durulmuştur. Çalışmada sonuç olarak farklı sanat pratiklerinin aynı çerçevede toplandığı ve benzer konular dahilinde ekolojik tabanlı çalışmalar yürütüldüğü görülmektedir. Antroposen çağının yerküreye verdiği tahribat sonucunda, konunun önemi artmıştır. Antroposen ve ekofeminizm kavramları
doğrultusunda gelişen sanat yapıtları incelemesinin alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu makale nitel desende durum çalışmasıdır. Durum çalışması veri toplama, verilerin analizi ve yorumlanması basamaklarını içermektedir.
Anahtar Kelimeler: Antroposen, Ekofeminizm, Ekoloji, Feminizm.
Kaynakça
- Antmen, A. (2012). 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar (3. Baskı). Sel Yayın.
- Antmen A. (2020). Sanat Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist Eleştiri (6. Baskı). İletişim Yayın.
- Atakan, N. (2008). Sanatta Alternatif Arayışlar. Karakalem Yayın.
Bilsart Sanat Galerisi. (2020, 4 Mart). Sanatçı Konuşmaları: Ayça Ceylan. https://bilsart.com/sergiler/ayca-ceylan/ - Boone, A. (2022). Su İzleme: Çevre Sanatçısı Stacy Levy ile Bir Söyleşi. https://www.arts.gov/stories/blog/2022/
water-watch-conversation-environmental-artist-stacy-levy - Braddock, A.C.& Ater, R. (2014), Art in the Anthropocene, The University of Chicago Press on behalf of the Smithsonian, American Art Museum, 28(3), s. 4. https://www.jstor.org/stable/10.1086/679693
- Brown, A. (2014). Güncel sanat ve ekoloji. Lal Yayın.
- Burnham, L.F. (1986). “High Performance,” Performance Art, The MIT Press, 30(1), ss. 15-51. https://www.jstor.org/stable/1145710
- Crutzen, Paul J. & Eugene F.Stoermer. “The Anthropocene” (2000). The Future of Nature. Yale University Press. http://www.jstor.com/stable/j.ctt5vm5bn.52
- Dastarlı, E. & Cin, F.M. (2023). Direnişte Feminist Sanat: Türkiye’de Sanatın Estetiği, Yöntemleri ve Politikası. Springer Doğa
- Dastarlı, E. & Okkalı, İ.C. (2024). Performansın Köklerine İnmek/Sınırlarını Belirlemek: Neo-Şamanist Bir Ritüel Olarak Performans Sanatı, Sanat Tarihi Yıllığı.
- Damon, B. (2021). Betsy Damon’s Performances, Lamama Galeria. https://www.betsydamon.com/artworks/meditationwith-stones
- Demos, T.J. ve Cotton, C. (2019). Art in the Anthropocene, Aperture Foundation. 234, ss. 44-51. https://www.jstor.org/stable/10.2307/26668536
- Diamond, I., & Orenstein, G. F. (1990). Reweaving the world: The emergence of ecofeminism, Sierra Club Yayın.
242 - Federici, S. (2016). Caliban ve Cadı: Kadınlar, Beden ve İlksel Birikim (B. Tanrısever, Çev.). Otonom Yayın.
- Forte, J. (1988). Women’s Performance Art: Feminism and Postmodernism, The Johns Hopkins University Press, 40(2),
ss. 217-235. https://www.jstor.org/stable/3207658 - Gürcan, A. G. (2015). Performans sanatı. Tekhne Yayın.
- Haksell, B. (1975). Jo Baer, Whitney Amerikan Sanat Müzesi. https://whitney.org/artists/46
- Harrison, C., Wood, P. S., & Sanat, V. K. (2020). Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler Antolojisi. Küre Yayın.
- Hooks, B. (2016). Feminizm Herkes İçindir: Tutkulu Politika (Çev. A. Yıldırım) (1. Baskı). Bgst.
- Horton, J.L. (2017). Indigenous Artists against the Anthropocene, CAA, 76(2), ss. 48-69. https://www.jstor.org/stable/
45142472 - İstanbul Kültür Sanat Vakfı. (2024). Gülsün Karamustafa, Oyuk ve Kırık Bir Dünya Hâli. https://turkiyepavyonu24.iksv.org/
- Kurczynski, K. (2008). Wack! Art and the Feminist Revolution. Woman’s Art Journal.
- Luke, T.W. (1992). Art and the Environmental Crisis: From Commodity Aesthetics to Ecology Aesthetics, CAA, 51(2),
ss. 72-76. https://www.jstor.org/stable/777398 - Miles, K. (2018). Ecofeminism. www.britannica.com/topic/ecofeminism
Neperud, R.W. (1997). Art, Ecology, and Art Education: Practices & Linkages, National Art, Education Association,
50(6), ss. 14-20. http://www.jstor.com/stable/3193683 - Nochlin, L. (2020). Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Yok? Ahu Antmen (Ed.), Sanat/Cinsiyet: Sanat Tarihi ve Feminist
Eleştiri, İletişim Yayın. - Notz, G. (2012). Feminizm, (Çev. Sinem Derya Çetinkaya). Phoenix Yayın.
- Plumwood, V. (2004). Feminizm ve Doğaya Hükmetmek (B. Ertür, Çev.). Metis Yayın.
- Pollock, G. (Ed.). (2005). Generations and geographies in the visual arts: Feminist readings. Routledge.
- Raskin, D. (1995). Jetties and Lagoons, Tracing Cultures. Art History, Criticism, Critical Fiction.
- Sakıp Sabancı Müzesi. (2022), Agnes Denes Yaşayan Piramit. https://www.sakipsabancimuzesi.org/sergiler-veetkinlikler/sergi/68
- Sezgin. E. (2022). Sanat ve Ekoloji: Sanat/Yaşam/Üretim. İletişim Yayın.
Stacy Levy Sere (2024). Pembe Seviye. https://www.stacylevy.com/contact - Shiva, V. ve Mies, M. (2019). Ekofeminizm (İ. U. Kelso, Çev.). Sinek Sekiz Yayın.
- Wikipedia, (2019), Erik Swyngedouw.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1: https://www.betsydamon.com/
Görsel 2: https://www.anamendietaartist.com/
Görsel 3: http://www.nazligurlek.com/performance–phenomenal-hole-1.html
Görsel 4: https://bilsart.com/sergiler/ayca-ceylan/
Görsel 5: https://www.sakipsabancimuzesi.org/sayfa/agnes-denes-manifesto
243
Görsel 6: https://www.stacylevy.com/
Görsel 7: http://nancyatakan.com/category/works/
Görsel 8: https://turkiyepavyonu24.iksv.org/
Share this content: