Yazar: Raif Özgür ARI
Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa: 558-567
Özet: Ülkemizde kültürel mirasın yapı taşlarından biri olan çömlekçilik azalmaya, hatta bazı bölgelerde yok olmaya yüz tutmuştur. Genel hatlarıyla bakıldığında oldukça zahmetli ve el becerisi gerektiren bu zanaat, gençler tarafında da meslek olarak tercih edilmemektedir. Kayapa, Balıkesir’in 45 km batısında bulunan İvrindi ilçesine bağlıdır. Anadolu’da köklü bir tarihe sahip olan Balıkesir, farklı kültürleri bir arada bulundurmaktadır.
Kayapa çömlekçiliğinin ne zaman başladığına dair kesin bir bilgiye ulaşılamamaktadır ancak bölgede yaklaşık 200 yıllık bir çömlekçilik tarihi olduğu dile getirilmektedir. Son 20 yılda yaklaşık 16 çömlek ustası işi bırakmış ve atölyelerini kapatmıştır, bu da bölgedeki çömlek üretimine rağbetin az olduğunu göstermektedir. Köydeki yaşlı nüfusun anlattıklarına göre 1940 yıllarında köyün %80’i çömlekçilik ile geçimini sağlarken; ulaşılan kaynaklara 1998 yılında bu oran %1’e kadar gerilemiştir, şu anda 856 kişilik bir nüfusa ev sahipliği yapan köyde sadece 4 çömlek ustası bu zanaatı sürdürmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda, Kayapa çömlekçiliği hakkında çok az yazılı bilgiye ulaşılmıştır. Balıkesir ve Anadolu kültürünün önemli bir mirası olan bu çömlek zanaatının sürdürülmesi ve genç kuşaklara aktarılması gerekmektedir. Bu çalışmada, Kayapa çömlekçiliğinin tarihsel gelişimi, hammadde içerikleri, şekillendirme yöntemleri, kurutma ve pişirim teknikleri hakkındaki bilgiler aktarılmış olup geçmişten günümüze kadar geçen süreç hakkında araştırma yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Çömlekçilik, Çömlek Ustaları, Kayapa, Balıkesir, Zanaat.