Yazar: Pınar BİÇİCİ ÇETİNKAYA & Özlem ÖZDEMİR
Yıl: 2024 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa: 286-304
Özet: Tarihte bilinen ilk sırlar olan kül sırları binlerce yıllık geçmişiyle seramik sanatında önemli bir yere sahiptir. Tesadüfen oluşan kül sırları, fırınlama işlemi sırasında yanmış odun külünün seramik forma yapışması sonucu meydana gelmekte ve odun külü ile birlikte ortaya çıkarak günümüz seramik sır endüstrisinin temelini oluşturmaktadır.
Bu çalışmanın amacı; atık kayısı çekirdeği kabuğu ve gövde külünün sır hammaddesi olarak değerlendirmesi amaçlanmıştır. Çalışma ile hem atık bir malzemenin değerlendirilmesi hem de seramik teknolojisi ile ilgili yapılan çalışmalara katkı sağlanması hedeflenmektedir. Öncelikle kayısı kabuğu külü ve kayısı gövdesi külü Malatya’nın ilçelerinden toplanarak yakılmış ve 920°C ‘ de kalsinasyon işlemi yapılarak farklı hammadde ilaveleri ve farklı renklendirici oksit ile sır reçetelerine dönüştürülmüştür. Şamot ve beyaz bünye üzerine uygulanan sırlar 1000°C ve 1150°C’de yükseltgen ortamda elektrikli fırında pişirilmiştir. Çalışmanın sonucunda kahverengi, yeşil, turkuaz tonlarında mat yüzey etkiler elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Seramik, Seramik sırları, Kül sırı, Atık.
Kaynakça
- Çalışkan, P. , (2017),“Tarihte Bilinen en Eski Seramik Sırlarından: Kül Sırları” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 45, s. 37-50
- Çalışkan, P. , (2021) “1250°C’de Gelişen Seladon Sırlarının Araştırılması” Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi s. 1307–1314
- Genç, S., (2013), “Sır Sanatı, Artistik Seramik Sırları” İstanbul Boyut Matbaacılık A.Ş.
- Arcasoy, A. (1988), Seramik Teknolojisi. İstanbul: Marmara Üniversitesi G.S.F. Seramik Bölümü Anasanat Dalı Yayınları No:2.
- Şölenay, E. , (2011), “ Seramik Eğitiminde Sırlama ve Pişirim Yöntemleri El Kitabı” Ankara Ames Matbaacılık Ltd.Şti.
- Şölenay, E. , Turan. N. , “ Patates Kabuğu Atığı Küllerinin 1160 °C’de Sır Hammaddesi Olarak Değerlendirilmesi” Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik Bölümü, Eskişehir, 26470, Türkiye.
- Taçyıldız, E., (2018), “Seramik Sırrının Sırrı” Hayal Perest Yayınevi Sanat Teknikleri.
- Özol, A., (2012), “Sanat Eğitimi ve Tasarımda Temel Değerler” Pastel Yayıncılık Pazarlama ve Dağıtım.
- Sarı, H. , (2010), “Düşük Dereceli (750 °C – 1020 °C) Kromatlı Sırlar” tez çalışması Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstütüsü Seramik Ana Sanat Dalı.
- Taçyıldız, E. , (2015). “ Uçucu Külün Sır Özelliklerine Etkileri” Anadolu Üniversitesi Porsuk Meslek Yüksek Okulu, Eskişehir/TÜRKİYE Uluslararası Pişmiş Toprak Sempozyumu. S.280.
- Savaş, F., (2012) “ Organik Atık Küllerinin Seramik Sır Bünyesinde Kullanımı” Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Arkeoseramik Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
- Ayta, T. , (1976). “Toprak Sanatlarında Dekoratif Uygulama Yöntemleri” .
- Başaran, Ö. (2019).” Türkiye’de Farklı Yörelerde Yetişen Zeytin Ağacı ve Zeytin Çekirdeği Küllerinin Sır bünyelerinde Kullanımının Araştırılması (1200°C)”.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
- Savaş, F., (2021), “Şerbetçi Otu Küllerinin 1160 °C’ de Sır Hammaddesi Olarak Değerlendirilmesi” International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, Cilt:6, Sayı:13 .
- Çetinkaya, B.,P.,(2024).’’ Plastik Sanatlar Alanında Seramik ve Cam Üzerine Yaklaşımlar 7’’,Akademisyen Kitapevi, s19.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1:http://sencersari.com/wrd/wp-content/uploads/2014/05/document.pdf
Görsel 2:http://emerald.tufts.edu/programs/mma/fah188/ospina/kofun/
Görsel 3:http://www.alaintruong.com/archives/2015/08/13/32480391.html
Görsel 4: https://i2.wp.com/foxywolff.files.wordpress.com/2015/03/shang-1.jpg?ssl=1
Görsel 5: Woodhead, 2005:s184
Share this content: