Yazar: Mehmet Erkan TURAN & Fahrettin GEÇEN
Yıl: 2022 Cilt: 6 Sayı: 2 Sayfa: 231-247
Özet: Kültürel etkileşim, sanatçıyı etkileyen ve sanatsal yöntemine yansıyan bir unsurdur. Tarihteki ve günümüz sanatçıların farklı sanatçıların eserlerinden veya farklı kültürlerin estetik değerlerinden esinlenerek eserler ürettiği bilinmektedir. Sanat tarihinin en ünlü isimlerinden ve Batı sanatçılarından olan Pablo Picasso, Henri Matisse, Paul Gauguin, Paul Klee gibi isimlerin kültürel etkileşim yoluyla eserlerinde yeni yöntemler denediği bilinmektedir. Bu sanatçılar arasında Henri Matisse’in konu bağlamında bakıldığında kendine has özel bir yeri olduğu düşünüldüğünden bu sanatçı ve eserleri ayrı bir tema olarak ele alınmıştır. Matisse’in hayatı boyunca üretmiş olduğu neredeyse tüm eserlerde kültürel etkileşimin izlerini görmek mümkündür. Bu anlamda Matisse ve eserleri örneklemi, sanatçı ve kültürel ilişkisinin irdelenmesi açısından bu araştırma makalesinin önemli bir kaynağı olmuştur. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu makale oluşturulurken tez, makale, kitap araştırmaları yanında internet ortamından veri taramaları da yapılmıştır. Araştırmanın amacı, sanatçıların eserlerini oluştururken yaratıcı dehalarının kültürleriyle etkileşiminin etkisini ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın önemi ise Henri Matisse örneğinden yola çıkarak sanatçılarının eserlerini meydana getirirken çeşitli beslenme kaynaklardan biri olan kültürün etkisinin kavranmasını sağlamaktır. Makale iki farklı bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde kültürel etkileşim örneklerinin görüldüğü farklı sanatçı eserleri açıklanmaya çalışılmıştır. Örnek olarak verilen eserler seçilirken özellikle konu bağlamında tipik örnekler sunan eserler tercih edilmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde ise Henri Matisse ve eserlerindeki kültürel etkileşim örnekleri açıklanmaya çalışılmıştır. Yine Matisse’in örnek olarak verilen eserleri seçilirken konuyu kapsayan tipik örneklerle sınırlandırılmaya çalışılmıştır. Sonuç bölümünde ise araştırma neticesinden varılmış olan sonuç ve yargılara değinilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kültür, Etkileşim, Henri Matisse, Sanatçı, Yapıt, Doğu.
Kaynakça
- Altıntaş, O. (2014). Matiss’in Eserlerinde Oryantalizm, İdil Dergisi, 3(11), ss. 63-78.
- Arıcı, V. (2015). Henri Matisse’in Resimleri ile Türk Minyatür Sanatı Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), İstanbul.
- Aydoğan, Y. ve İskenderoğlu, L. (2021). Türk Resminde Milli Kimlik İnşa Etme Çabaları, Journal of Art and Human, 5(2), ss. 599-611.
- Berk, N. (1971). Ustalarla Konuşmalar, Ankara: Ankara Sanat Yayınları
- Dağlı, Ş. Z. (2022). Picasso’nun Sanat Pratiğinde Primitivizm Etkisi, ASR Journal Dergisi, 7(38), ss. 632-644.
- Daftarı F. (1988). The Influence of Persian Art on Gauguin, Matisse, and Kandinsky, New York: Garland Publishing,
- Erden, O. (2012). Türk Resim Sanatı, İstanbul: Tempo Yayınevi,
- Ertuğrul Tomsuk, E. (2019). Kültürel Çeşitlilik, Etnik Köken- Güncel Sanat Bağlamında Ötekinin Alanının Çekiciliği, İdil Dergisi, (58), ss. 749-755.
- Eren, A., (2021), “Sanat ve Kavramlar”, Ed. Geçen, F., Aytaç, A.. İçinde Sanat Alanları İle A’dan Z’ye Sanat (369-382), Ankara: Gece Kitaplığı.
- Geçen, F. ve Çelikbağ, T. (2019). Pablo Pıcasso’nun Resimlerindeki Figür Anlayışının Seramik Çalışmalarına Yansıması, Turkish Studies, 14(1), ss. 359-370
- Geçen, F. ve Yerli S. (2020). Henri Matisse’nin Eserlerinde Üç Boyut ve Perspektifi Ele Alış Biçimi, International Social Sciences Studies Journal Dergisi, 6(58), ss. 1070-1077.
- İskenderoğlu, L. (2009). Sanat Ölmedi, Sanat ve İnsan e Dergi, 1(1), ss. 1-4.
- İpşiroğlu, N. ve İpşiroğlu, M. (2017). Oluşum Süreci İçinde Sanatın Tarihi, İstanbul: Hayalperest Yayınevi
- Kılıç, E. (1996). Çağdaş Resim Sanatının Oluşmasında Doğu ve İslam Sanatlarının Etkisi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0(3), ss. 49-70.
- Kılıç, E. (2010). Matisse’de Dekoratifizm ve Doğu Etkisi, Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0(4), ss 107-113.
- Kılıç, E. (2013). Çağdaş Türk Resminde Geleneksel Etkileşim, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(25), ss. 327-340.
- Kozlu, D. ve Kozkmaz, F. D. (2018). Türkiye’de Resim ve Çağdaş Sanatta Kaligrafinin Etkisi, Akademik Bakış Dergisi, (66), ss. 164-183.
- Lynton, N, (2009. Modern Sanatın Öyküsü, İstanbul: Remzi Kitabevi
- Orhan, A. H. (2007). Henrı Matısse’in Sanatında Zaman ve Mekan Kavramı, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Dergisi, 1(47), ss. 77-93.
- Oskay, N. (2021). Osman Hamdi Bey’in Tablolarında Tekstil Yaklaşımlar ve Dönemin Kadın Giyim Formlarının Yansımaları, İnsan ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 6(1), ss. 37-54.
- Parsıl, Ü. (2012). Görsel Algılama, İstanbul: An Yayınları
- Parsıl, Ü. (2012). Sanatta Yaratıcılık, İstanbul: An Yayınları
- Seçer, Ç. (2010). Fovizm’in Doğuşu ve Henri MatisseTrakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, (Yüksek Lisans Tezi), Edirne
- Soylu, R. ve Çomak, N. (2018). Paul Klee’nin Bauhaus’ta Temel Sanat Eğitimine Katkıları, Ulakbilge, 6(22), ss. 259-277.
- Yazar, T. (2020). Sanat ve Teknoloji İlişkisinde Görsel İletişim Aracı Olarak Tipografi ve Eğitim Sürecindeki Uygulama Yaklaşımları, International Journal of Interdisciplinary and Intercultural Art, 5(11), ss. 255-269
- Yazar, T. ve Geçen, F. (2018). Görsel Sanatlarda Evrensel Dil ve Sanatsal Sembolizm, Journal of International Social Research, 11(61), ss. 556-567
- Yılmaz, M. (2013). Modernden Postmoderne Sanat, Ankara: Ütopya Yayınevi
- URL-1: https://tr.wikipedia.org/wiki/Oryantalizm (Erişim Tarihi: 13.09.2022)
- URL-2: https://www.wikiart.org/en/henri-matisse/conversation-1912 (Erişim Tarihi: 15.09.2022)
- URL-3: https://tr.wikipedia.org/wiki/Onlar_Grubu (Erişim Tarihi: 05.10.2022)
- Görsel 1. https://www.wikiart.org/en/paul-gauguin/a-day-of-no-gods-1894 (Erişim Tarihi: 12.09.2022)
- Görsel 2. Farthing, S., (2017), “Sanatın Tüm Öyküsü”, (3. Baskı), Hayalperest Yayınevi, Çin
- Görsel 3. https://tr.pinterest.com/pin/379076493640686608/?nic_v3=1a5Yao9bp (Erişim Tarihi: 06.10.2022)
- Görsel 4. Antmen, A., (2017), 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar, (8. Baskı), Sel Yayıncılık, İstanbul
- Görsel 5. https://www.wikiart.org/en/pablo-picasso/houses-on-the-hill-1909 (Erişim Tarihi: 06.10.2022)
- Görsel 6. https://www.wikiart.org/en/joseph-beuys/how-to-explain-pictures-to-a-dead-hare-1965-1 (Erişim Tarihi: 13.09.2022)
- Görsel 7. https://www.wikiart.org/en/joseph-beuys/how-to-explain-pictures-to-a-dead-hare-1965-1 (Erişim Tarihi:.2022)
- Görsel 8. https://www.wikiart.org/en/eugene-delacroix/the-women-of-algiers-in-their-apartment-1834-1 (Erişim Tarihi: 06.10.2022)
- Görsel 9. Farthing, S., (2017), “Sanatın Tüm Öyküsü”, (3. Baskı), Hayalperest Yayınevi, Çin
- Görsel 10. https://www.wikiart.org/en/paul-klee/insula-dulcamara-1921 (Erişim Tarihi: 15.09.2022)
- Görsel 11. https://tr.wikipedia.org/wiki/Hal%C4%B1_Sat%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1 (Erişim Tarihi: 15.09.2022)
- Görsel 12. https://artam.com/muzayede/300-degerli-tablolar-ve-antikalar/nejad-melih-devrim-1923-1995-soyutkaligrafi (Erişim Tarihi: 06.10.2022)
- Görsel 13. https://www.bilgidemeti.com/semsi-arel-kimdir-kisaca-hayati-ve-resim-sanati/ (Erişim Tarihi: 06.10.2022)
- Görsel 14. https://www.wikiart.org/en/henri-matisse/open-window-collioure-1905 (Erişim Tarihi: 15.09. 2022)
- Görsel 15. Yılmaz, M., (2013), Modernden Postmoderne Sanat, (2. Baskı), Ütopya Yayınevi, Ankara
- Görsel 16. Gombrich E. H., (2009), Sanatın Öyküsü, (6. Basım), Remzi Kitabevi, İstanbul
- Görsel 17. https://www.wikiart.org/en/henri-matisse/music-1910 (Erişim Tarihi: 15.09. 2022)
- Görsel 18. Farthing, S., (2017), “Sanatın Tüm Öyküsü”, (3. Baskı), Hayalperest Yayınevi, Çin
- Görsel 19. https://www.wikiart.org/en/henri-matisse/the-family-of-the-artist-1911 (Erişim Tarihi: 15.09. 2022)
- Görsel 20. https://www.wikiart.org/en/henri-matisse/conversation-1912 (Erişim Tarihi: 15.09. 2022)
- Görsel 21. https://www.wikiart.org/en/henri-matisse/arabian-coffee-house-1913 (Erişim Tarihi: 15.09. 2022)
Share this content: