Yazar: Esra OK ZÖHRA, Fatma KOÇ
Cilt: 7 Sayı: 2 Sayfa: 11-25
Bu çalışma, 20. Yüzyıl moda tarihi sürecinde Neo-plastisizm sanat hareketinin en önemli sanatçılarından Mondrian’ın eserlerinden esinlenerek koleksiyonlar oluşturan farklı tasarımcıların tasarımları üzerinde odaklanarak yürütülmüştür. Yves Saint Lauren (YSL)’in 1965 yılında Neo-plastisizmin mirası De Stijl sanatçısı Mondrian’ın keskin hatlara sahip tablolarından esinlenerek keskin hatları olmayan kadın bedenine uyarlanmış giysiler tasarlamış ve moda tarihinde unutulmaz ikonik bir koleksiyona imza atmıştır. Betimsel olarak yürütülen çalışmada YSL’in 1965 yılında sunduğu ikonik “The Mondrian” koleksiyonu, 1991 yıllında Francesso Maria Bandini’nin Mondrian koleksiyonu ve 2011 yılında Agatha Ruiz de la Prada’nın Mondrian tablolarından esinlenerek hazırladıkları koleksiyonları hem biçimsel nitelikleri hem de dönemsel moda eğilimleri açısından analiz edilmiştir. Analizlerde tasarımda meydana gelen değişimler, kullanılan malzeme, teknik özellikler ve tasarım ilkeleri açısından değerlendirilirken her koleksiyon kendi içinde Mondrian tabloları ve YSL’nin tasarımlarından esinlenme yönü ile de tartışılmıştır. Karşılaştırma ile tasarım farklılıklarının yanı sıra Mondrian tabloları ve Neo-plastisizmin tasarımlardaki etkileri irdelenmiştir.
Çalışma sonucunda YSL’in esin kaynağı olarak Mondrian tablolarından renk, çizgi, üçüncü boyuttan arındırma (soyutlama) felsefesindeki tüm detayları giysi tasarımlarına aktardığı gözlemlenmiştir. Ancak izleyen yıllardaki koleksiyonlarda dönemin moda eğilimlerine göre gerek renk düzeni gerekse çizgi kalınlıklarının değiştirilmesi, suni deri, sentetik kumaş gibi malzemelerin kullanılması, verev hatlara yer verilmesi, üçüncü boyut hissi uyandırması ve
kadın vücut hatlarını belirginleştiren detayların yer verilmesi nedeni ile blok formunda deformasyonlar görülmüştür. Dolayısı ile incelenen dönemlerde yapılan giysi tasarımlarında dönem trendleri ile esin kaynağının bütünselleştirildiği ancak genel olarak saflık ve sadeliğe dayalı Neo-plastik anlayışından uzaklaşıldığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Mondrian, Yves Saint Lauren, tasarım, Neo-plastisizm, De stijl