Yazar: Rana Hümeyra MÜJDE
Yıl: 2021 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa: 261-271
Özet: 20. yüzyılda Freud, psikolojik rahatsızlıkların tedavi edilmesi amacı ile birçok bilimsel kuram ve teknik geliştirmiştir. Özellikle psikanaliz yöntemi, otomatizm ve rüya yorumlama tekniğini psikoloji alanında sıkça kullanmıştır. Freud, araştırmaları ile görünmeyen bir alan olan insan zihnini açığa çıkarmıştır. Bilinçdışı olguların bilinçli eylemler ile sanatta vuku bulması Gerçeküstücülük akımı ile mümkün olmuştur. Sanatçılar somut gerçekliğe meydan okumuş, yerine bilinçdışı gerçekliği getirmiştir. Rasyonel aklın sınırlarının ötesinde bastırılmış gizil duyguların barındığı bilinçdışı, rüya ve sembol dili ile Gerçeküstücülük akımında bir ifade aracına dönüşmüştür. Sanatçılar pratikte tıpkı bilinçdışı bir faaliyet olan rüya gibi sembolik bir dil benimsemiştir. Akım belirli ilkelere bağlı kalarak gelişimini sürdürmüştür; sanatçılar otomatik çizim, mizah, düş gibi Gerçeküstücü sayılabilecek teknik ve uygulamalar ile akımın biçimsel dilinin temelini oluşturmuşlardır.
Bu çalışmada ilk olarak Freud tarafından öne sürülen psikanalitik ekol ve serbest çağrışım yöntemi ile bilinç, bilinçdışı ve rüya fenomenleri tanımlanmıştır. Ardından Gerçeküstücü sanatçıların Freud’un kuram ve teknikleri ile olan ilişkisi incelenmiştir. Gerçeküstücü resimlerdeki kavramlar bireysel deneyimler ve dönemin şartları gözetilerek Freudien bağlamda analiz edilmiş, oluşturulan sembolik dil üzerinden yapıt analizi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Gerçeküstücülük, Psikanaliz, Rüya, Bilinçdışı, Freud.
Kaynakça
- Antmen, A. (2009). Sanatçılardan Yazılar ve Açıklamalarla 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar (2. bs.). İstanbul: Sel Yayıncılık
- Artun, A. (Der.). (2011). Sanat Manifestoları Avangard Sanat ve Direniş (2. bs.). (K. Özsezgin, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
- Artun, A. ve Artun, N. A. (2018). Max Ernst, Dada ve Sürrealizm. A. Artun (Ed.), Dada Kılavuz 1913-1923 Münih, Zürih, Berlin, Paris içinde (s. 479-491). İstanbul: İletişim Yayınları
- Dali, S. (2017). Bir Dahinin Güncesi (4. bs.). (S. Aközlü, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları
- Duplessis, Y. (1991). Gerçeküstücülük. (İ. Yerguz, E. Çamurdan, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları
- Freud, S. (2000). Psikanalize Yeni Giriş Dersleri (S. Budak, Çev.). Ankara: Öteki yayınları
- Freud, S. (2020). Rüyaların Yorumu (Tam Metin) (6. bs.). (D. Muradoğlu, Çev.). İstanbul: Say Yayınları
- Freud, S., Ferenczi, S., Abraham, K., Simmel, E. ve Jones, E. (2017). Psikanaliz ve Savaş Nevrozları (A. Beyaz, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık
- Jung, C. G. (2016). Analitik Psikoloji Sözlüğü (N. Nirven, Çev.). İstanbul: Pinhan Yayıncılık
- Kavky, S. (2005). Authorship and Identity in Max Ernst’s Loplop. Art History, 28, 357-385. Erişim adresi: https://doi.org/10.1111/j.0141-6790.2005.00468.x
- Mannoni, O. (1992). Sigmund Freud (V. Atayman, T. Kurultay, Çev.). İstanbul: Alan Yayıncılık
- Morando, C. (2015). Victor Brauner”s Writing in/at Work: Dada and Surrealist Inventions of a Picto-poet. Dada/Surrealism, 20. doi: 10.17077/0084-9537.1299
- Passeron, R. (1990). Sürrealizm Sanat Ansiklopedisi (2. bs.). (S. Tansuğ, Çev.). İstanbul: Remzi Kitabevi
- Turani, A. (1995). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi
- Görsel 1: https://archive.thedali.org/mwebcgi/mweb.exe?request=record;id=119;type=101
- Görsel 2: https://www.max-ernst.com/the-triumph-of-surrealism.jsp
- Görsel 3: https://ochyming.tumblr.com/post/624512987267514368/victor-brauner-1903-1966-verite-26thapril/ amp
Share this content: