Yazar: Aslıhan ÖZGÜL & Yüksel GÖĞEBAKAN
Yıl: 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa: 1-14
Özet: Bu araştırma günümüzün yeni ve süper teknolojisi olan Yapay Zekânın bir estetik anlayış ve sanat yaratımı olarak değerlendirilmesini hedeflemiştir. Sanat insanın var olduğu her dönemde zamanın ruhuna uygun biçim, form, semboller ve kavram araştırmalarıyla güncel olmuş ve güne ışık tutmuştur. 21. yüzyılın parlayan yıldızı Yapay Zekâ, veriler ve makine öğrenmesini temel almaktadır. Bu çalışma, Yapay Zekâ’yı öncelikle teknik bir kavramsal çerçevede ele almakta; ardından estetik bir anlayış olarak değerlendirmektedir. Bu bağlamda, Yapay Zekâ ile sanat yaratımı süreci incelenmiş; Yapay Zekâ ile üretilen eserlerde öznenin kimliği ve yaratım sürecinin özgünlüğü gibi temel sorulara yanıt aranmıştır.
Araştırmada Bager Akbay, Selçuk Artut ve Refik Anadol adlı Yapay Zekâ ile sanat yapan sanatçıların çalışmaları, sanatçıların yaptıkları işlerle ilgili kendi yorum ve açıklamalarını da dikkate alarak değerlendirilmektedir. Araştırma genel olarak Literatür Tarama Modeli ile hazırlanmış ve yanı sıra kaynakçada belirtilmiş olan akademisyenler
tarafından verilmiş video ders notlarıyla zenginleştirilmeye çalışılmıştır. Literatür taraması süreci sistematik olarak yürütülmüştür. Akademik veri tabanları taranarak, Estetik, Yapay Zekâ, Sanat Felsefesi ve yaratım süreçleri üzerine odaklanan çalışmalar belirlenmiştir. Seçilen kaynaklar, konunun güncelliği, akademik niteliği ve çalışmanın amacına
uygunluğu kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Bu sürece ek olarak, NeoSkola platformunda yer alan, kaynakçada belirtilmiş olan uzman akademisyenler tarafından anlatılmış video dersler de, görsel-işitsel içeriklerin kavramsal çerçeveyi desteklemesi amacıyla sınırlı ve eleştirel biçimde kullanılmıştır. Bu kaynakların kullanımı, ilgili akademik söylemleri güncel örneklerle ilişkilendirme ve anlatı bütünlüğünü pekiştirme amacı taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Yapay Zeka, Estetik, Yaratıcılık.
Kaynakça
- Akbay, B. (2025). Buradaki ‘öcü’ yapay zeka değil, kendi gerçeklerinden kaçan biziz. ArtDog İstanbul. https:// artdogistanbul.com/sanatta-yapay-zeka-gelecek-mi-tehdit-mi/
- Danto, A. C. (2021). Sanat nedir? Sel Yayıncılık.
- Flusser, V. (2011). Bir fotoğraf felsefesine doğru (A. Cemal, Çev.). Metis Yayınları.
- Güney, E., & Yavuz, H. (2020). Yapay zekâ ile sanatsal üretim pratiğinde sanatçının rolü ve değişen sanat olgusu. International Journal of Social Humanities Sciences Research (JSHSR), 7(42), 2196–2212. https://dergipark.org.tr/tr/ download/article-file/1473384
- Harari, Y. N. (2024). Neksus: Taş Devri’nden Yapay Zekâya bilgi ağlarının kısa tarihi. Kolektif Kitap.
- Kant, I. (2016). Yargı yetisinin eleştirisi (A. Yardımlı, Çev., s. 46). İdea Yayınevi.
- Kantürk, B. (2022). Yapay zekânın günümüz sanat üretimlerinde katılımcı bir aktör olarak rolü: Türkiye güncel sanatından iki örnek. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 11(93), 233–250. https://www.idildergisi.com/makale/pdf/ 1662672784.pdf
- May, R. (2023). Yaratma cesareti. Metis Yayınları.
- Young, D., & Priest, G. (2016). Duchamp’ın Çeşme’si nasıl hem sanat hem de antisanat olabilir? Aeon Denemeleri. https://aeon.co/essays
Share this content: