Yazar: Engin ÜMER
Yıl: 2024 Cilt: 8 Sayı: 2 Sayfa: 169-185
Özet: Sanatta temsil olgusu moderniteden bu yana sorunlu hale gelmiştir. Bu özgürlük olduğu kadar da sanatta hakikat konusunda yeni üretim ve düşüncelere sebep olmuştur. Bunlardan birisi temsil edilemeyeni temsil etmektir. Sanatçılar geçen yüzyıldan bu yana temsil edilemezi çeşitli yollardan göstermişlerdir. Sanatta malzeme kullanımının genişlemesi buna örnek olmaktadır. Çeşitli atıklar, nesneler veya başka şeyler eser statüsünde düşünülmüş, eser fikrini genişletmiştir. Bunlardan bir tanesi oyuncaklardır. Oyuncak, sembolik anlam boyutuyla hazır anlam kapasitelerine sahiptir. Oyuncağın sembolik anlam boyutu, kültürel ve bireysel anlamda çocukluk hakkında olmaktadır. Bu anlam boyutu çeşitli şekillerde incelenebilir. Bunlardan bir tanesi de “tekinsiz” kavramıdır. Tekinsiz, Sigmund Freud ve O’nun düşünceleri etrafında üzerine düşünülmüş bir kavramdır. Tekinsizin teorik olanakları, temsillerin gizil anlamları, arka planları hakkında düşünmeyi sağlamasıdır. Bu çalışmada seçilen sanatçıların oyuncak kullanımı da tekinsiz kapsamında düşünülmektedir. Çalışmada oyuncağın tekinsiz kapsamında okuması benlik imgesinin bozulması, kültürel açıdan kimlik örüntülerinin eleştirisi olarak sonuç vermektedir
Anahtar Kelimeler: Görsel Sanatlar, Tekinsiz, Oyuncak, Sanat Eseri, Sanat Felsefesi.
Kaynakça
- Addison, J. (2022). Hayal Gücünün Zevkleri (1. Baskı). (Çev. Atakan Karaduman). Ganzer Kitap.
- Alt, P. A. (2016). Karanlık Ruhun Arkeolojisi İçimizdeki Kötülük (1. Baskı) . (Çev Sabir Yücesoy). Sel Yayınları.
- Berman, M. (2021). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor (1. Baskı). (Çev. Bülent Paker ve Ümit Altuğ). İletişim Yayınları.
- Bowie, M. (2007). Lacan (1. Baskı). (Çev. V. Pekel Şener) Dostkitabevi.
- Crow, T. (2023). The Artist in the Counterculture Bruce Conner to Mike Kelley (1. Baskı).
Princeton Press. - Dezeuze, A. (2006). Neo-Dada’, ‘Junk Aesthetic’ and Spectator Participation. David Hopkins (Edt.). Avant-Garde Critical Studies Neo-Avant-Garde. (1. Baskı). Rodopi.
- Ellison, D. (2001). Ethics and Aesthetics in European Modernist Literature From the Sublime to the Uncanny. (1.
Baskı). Cambridge University. - Fenichel, T. (2018).Schelling, Freud, and the Philosophical Foundations of Psychoanalysis Uncanny Belonging. (1.
Baskı). Routledge. - Fineberg, J. (2014). 1940’tan Günümüze Sanat (1. Baskı). (Çev. Simber Atay Eskier). Hayalperest Yayınları.
- Foster, H. Krauss, R. Bois, Y.A., Buchloch B. ve Joselit, D. (2016). Art Since 1900 (2. Baskı). Thames and Hudson.
- Foster, H. (2011). Zoraki Güzellik (1. Baskı). (Çev. Şebnem Kaptan). Ayrıntı Yayınları.
- Frazer, J. G. (2023). Bazı Yaygın Antik Batıl İnançlar. Batıl İnançlar, Hayaletler ve Vampir, (1. Baskı). (ss. 9- 33).
Laputa Kitap. - Freud, S. (1999). Sanat ve Edebiyat (1. Baskı). (Çev. Dr. Emre Kapkın ve Ayşe Tekşen Kapkın). Say Yayınları.
- Frisby, D. (2012). Modernlik Fragmanları (1. Baskı). (Çev. Akın Terzi). Metis Yayınları.
- Hoffmann, E. T. A. (2008). Seçme Masallar (1. Baskı). (Çev. İris Kantemir). Türkiye İş Bankası.
- Hopkins, D. (2000). After Modern Art 1945-2000 (1. Baskı). Oxford University Press, USA.
- Jentsch, E. (2019).Tekinsizliğin Psikolojisi Üzerine-Tekinsizlik Üzerine (1. Baskı). Laputa Kitap.
- Kelley, M. (2002). Foul Perfection Essays and Criticism. The MIT Press.
- Kelley, M. (2016). Mike Kelley (1954-) “Kirli Oyuncaklar: Mike Kelley Söyleşisi”. Charles Harrıson ve Paul Wood (Edt.). Sanat ve Kuram 1900-2000 Değişen Fikirler Antolojisi, (1. Baskı). (ss. 1152-1155). Küre Yayınları.
- Kohon, G. (2020). Aesthetics, The Uncanny and The Psychoanalytic Frame. (Edt. Catalina Bronstein ve Christian Seulin). On Freud’s “The Uncanny”. (1. Baskı). (ss. 76-94). Routledge.
- Kohut, H. (1998). Kendiliğin Çözümlenmesi (1. Baskı). (Çev. Cem Atbaşoğlu, Banu Büyükkal, Cüneyt İşcan ). Metis
Yayınları. - Marx, K. ve Engels, F. (2003). Komünist Manifesto (1. Baskı). (Çev. Muzaffer Ardos, Sevim Belli, Ahmet Kardam ve Kenan Somer). Seçme Yapıtlar cilt 1, (ss. 92,132). Eriş Yayınları.
- Masschelein, A. (2011). The Unconcept The Freudian Uncanny in Late Twentieth Century Theory. (1. Baskı). State University of New York Press.
- Nietzsche, F. (2002). Güç İstenci (1. Baskı). (Çev. Sedat Umran). Birey Yayınları.
- Rocco, V. (2024). Hans Bellmer, The Doll/La Poupée. https://smarthistory.org/hans-bellmer-the-doll/
- Pooke G. Ve Nevall D. (2008). Art history The Basics. Routledge.
- Sandler, I. (1997). Art of the Postmodern Era From the Late 1960s to the Early 1990s. Westview Press.
- Taylor, Sue. (2000). Hans Bellmer The Anatomy of Anxiety. Mit Press.
- Taxidou, O. (2005). Actor or Puppet: The Body in the Theatres of the Avant-Garde. Dietrich Scheunemann (Edt.), Avant Garde Critical Studıes Avant-Garde/ Neo-Avant-Garde. (1. Baskı). (ss. 225-241). Rodopi.
- Thomas, A. (2012). Dada And İts Afterlife İn Czechoslovakia: Jan Vankmajer’s The Flat And Vera Chytilová’s Daisies.
Elza Adamowicz and Eric Robertson (Edt.), Dada And Beyond Volume 2:Dada And Its Legacıes, (1. Baskı). (ss. 245-263). Rodopi. - Ümer, E. (2019). Tekinsiz ve Temsil (Romantizmden Postmodernizme Bir İnceleme) (1. Baskı). Pales Yayınları.
- Zizek, S. (2005). Yamuk Bakmak (1. Baskı). (Çev. Tuncay Birkan). Metis Yayıncılık.
Görsel Kaynaklar - Görsel 1. Chris Burden, “İki Şehrin Hikayesi”, (1981). https://ocma.art/wp-content/uploads/2020/09/Burden.jpg
- Görsel 2. Jake ve Dinos Chapman Cehennem’den Detay. https://www.theguardian.com/artanddesign/2015/jun/16/jakeand-dinos-chapman-how-we-made-hell
- Görsel 3. Hannah Höch, “Dada-Kukla” https://www.artsy.net/artwork/unknown-artist-photograph-of-hannah-hochsdada-puppets
- Görsel 4. Hans Bellmer’in Bebeklerinden bir tanesi (1938). https://www.liveauctioneers.com/price-result/hans-bellmerdoll-la-poupee-1935/
- Görsel 5. Cindy Sherman, “İsimsiz #335”, (1999). https://artsandculture.google.com/asset/untitled-335-cindy-sherman/
pwG57yeoOMQ3uw?hl=en - Görsel 6. Bruce Conner, “Çocuk” (1959-1960). https://www.artsy.net/artwork/bruce-conner-child
- Görsel 7. Arman, “In limbo” (1962). https://www.artory.com/artists/arman-1928/in-limbo-83JTXK4X/
- Görsel 8. Louis Bourgeois, “Ketum Çocuk” https://archive.worcesterart.org/exhibitions/seven_bed.html
- Görsel 9. Mike Kelley, “Ahh…Gençlik”. https://mikekelleyfoundation.org/artwork/ahh-youth-unique-work
- Görsel 10. Paul McCarthy, “Dometes Kafalar”. https://www.researchgate.net/figure/Figura-5-Paul-McCarthy-TomatoHeads-1994-fibra-de-vidro-poliuretano-borracha_fig3_375852184
Share this content: